Tóm tắt vở kịch Vũ Như Tô: Vũ Như Tô, một kiến trúc sư thiên tải, bị hôn quân Lê Tương Dực bắt xây dựng Cửu Trùng đài để làm nơi hưởng lạc. Vũ Như Tô kiên quyết từ chối. Đan Thiềm, cung nữ, đã thuyết phục Vũ Như Tô trổ hết tài năng để xây dựng cho đất nước tòa lâu đài vĩ đại. Vũ Như Tô đã thay đổi thái độ, chấp nhận xây Cửu Trùng đài. Từ đó ông dồn hết tâm trí và bằng mọi giá xây dựng tòa đài sao cho thật hùng vĩ tráng lệ. Lợi dụng tình hình rối ren và mâu thuẫn ấy, Quận công Trịnh Duy Sản - kẻ cầm đầu phe đối lập trong triều đình - đã dấy binh nổi loạn, lôi kéo thợ làm phản, giết Lê Tương Dực, Vũ Như Tô và Đan Thiềm. Cửu Trùng đài bị chính những người thợ nổi loạn đập phá, thiêu hủy.
Nhân vật của vở kịch:
Lê Tương Dực - Vua nhà Lê, 24 tuổi
Kim Phượng - Thứ phi, 20 tuổi
Trịnh Duy Sản - Quận công, 60 tuổi
Nguyễn Vũ - Đông các đại học sĩ, 52 tuổi
Lê An - Công bộ thượng thư, 58 tuổi
Vũ Như Tô - Kiến trúc sư, 40 tuổi
Đan Thiềm - Cung nữ, 38 tuổi
• Thị Nhiên - vợ Vũ Như Tô, 40 tuổi
Hai Quát - Phó đốc công
Phó Bảo - Phó nề
Phó Cõi - Phó một
Phó Toét - Phó đúc
Phó Độ - Phó chạm
Lê Trung Mại - Thái giám, 42 tuổi
Ngô Hạch - Võ sĩ của Trịnh Duy Sản, 25 tuổi
Thái tử Chiêm Thành - 18 tuổi
Thợ - Nội giám
Cung nữ - Quân sĩ.
Tham vọng
Đoạn trích sau đây là lớp I 2 3 thuộc Hồi I của vở kịch
HỒI THỨ NHẤT
(Lớp 1 - Một cung cấm của vua Lê)
Lớp I: Nhân vật: Lê Tương Dực - Kim Phượng - Cung nữ ăn mặc diêm dúa
KIM PHƯỢNG: Tâu Hoàng thượng có việc chỉ mà mặt rồng hớn hở. Việc bang giao với Trung Quốc đã xong xuôi hay sao?
LÊ TƯƠNG DỰC: Có phải đâu, công việc ấy trẫm mặc triều đình. Nội giám, bay! Đem rượu trẫm uống. Trẫm vui đây là về việc Cửu Trùng đài.
KIM PHƯỢNG: Cửu Trùng đài!
LÊ TƯƠNG DỰC: Mộng của trẫm sắp thành. Trời quá yêu cho trẫm một người thợ giỏi. Suốt một năm trời tìm kiếm cũng không uổng công.
KIM PHƯỢNG: Tâu Hoàng thượng, đó là ai?
LÊ TƯƠNG DỰC: Vũ Như Tô.
KIM PHƯỢNG: Vũ Như Tô!
LÊ TƯƠNG DỰC: Bấy lâu nay, bao nhiêu thợ trong nội, bao nhiêu thợ chốn kinh kỳ, bao nhiêu thợ địa phương, trẫm đều không vừa ý. Rặt là phường tiểu xảo, không ai có quy mô to tát. Trẫm đã xuống chiếu cầu người tài. Nhiều quan đề bạt Vũ Như Tô. Trẫm cũng biết tiếng. Nhưng hẳn ngu si, làm cao, còn đem vợ con đi trốn. Nay hắn bị đóng cũi giải về, rõ tự mình chuốc khổ chứ có làm chỉ nên tội?
KIM PHƯỢNG: Thực là giống ngu si. Đứa thợ quèn thì chỉ chết già ở hang cùng ngõ hẻm! Mấy kẻ đã được quân vương biết tới? Hay là để người đời khinh rẻ như bèo. Thực là giống ngu si.
LÊ TƯƠNG DỰC: Nhưng hắn là một người thợ có hoa tay tuyệt thể, chạm trổ nạm đục xây dựng không kém đường gì. Lại có tài đào muôn kiểu hồ, vẽ những vườn hoa lộng lẫy nằm giữa Bồng Lai. Hắn còn là một tay hội họa khác thường: chỉ một vẫy bút là chim hoa đã hiện trên mảnh lụa, thần tình biến hóa như cảnh hóa công. Còn cái tài tính toán thì không lời nào tả hết. Hắn sai khiến gạch đá như ông tướng cầm quân, có thể xây những lâu đài cao cả nóc vờn mây mà không hề tính sai một viên gạch nhỏ. Khanh cho thế là ngạc nhiên sao?
Cửu Trùng đài tới nay không ai dựng nổi, rồi đây Vũ sẽ xây nhanh chóng như đài nhất dạ, huy hoàng tráng lệ như đài Cô Tô. Trẫm sẽ cùng khanh vui sướng, mặc cả sự đời. Khanh tính sao?
KIM PHƯỢNG: Thực là phúc lớn cho chị em thần thiếp, trời mới xui cho thánh thượng gặp người tài. Xin chúc thánh hoàng vạn tuế để chị em thần thiếp được hưởng ơn trời.
LÊ TƯƠNG DỰC: Ái khanh buổi nay tươi đẹp bội phần. Bay đâu, tấu nhã nhạc lên. Trẫm muốn theo Minh Hoàng, đưa hồn vào cõi mộng... sống mãi tuổi thanh xuân..
LỚP II
Những người trước, thêm Đan Thiềm
ĐAN THIỀM, quỳ xuống - Tâu Hoàng thượng!
Vua cau mặt và các cung nữ nguýt khinh bỉ.
LÊ TƯƠNG DỰC - Có việc chi, mi vào hoãn cuộc vui? Đây là lần thứ mấy?
ĐAN THIỀM - Tâu Hoàng thượng, thần thiếp có bao giờ dám vượt phận hèn? Nguyên quan thượng thư công bộ xin vào bệ kiến tâu việc Vũ Như Tô.
LÊ TƯƠNG DỰC, quay phắt lại - Ồ! Đã giải nó về kinh rồi à? Cho quan công bộ vào.
ĐAN THIỀM ra, Kim Phượng và bầy cung nữ đứng sau lưng vua. Lê An vào.
LỚP III.
Vua - Kim Phượng - Cung nữ - Lê An
Lê An, quỳ xuống - Vạn tuế!
LÊ TƯƠNG DỰC: Cho phép ngươi đứng dậy.
LÊ AN (đứng dậy, sợ sệt): Tâu Hoàng thượng, Vũ Như Tô đã giải về kinh.
LÊ TƯƠNG DỰC: Mau dẫn nó vào đây. Trẫm đang mong đợi.
LÊ AN (ngập ngừng): Nhưng muôn tâu Hoàng thượng.. ....
LÊ TƯƠNG DỰC: Sao?
LÊ AN: ... là một kẻ quê mùa...
LÊ TƯƠNG DỰC: Không sao!
LÊ AN: Y còn là một tên vô lễ, khinh đại thần, khinh triều đình.
LÊ TƯƠNG DỰC: Là một tên thợ quèn, nó dám hỗn láo như vậy à?
LÊ AN: Tâu Hoàng thượng, y còn khinh cả...
LÊ TƯƠNG DỰC: Cả ai? Khinh cả trẫm?
LÊ AN: Chính y không sợ chết nên mới dám buông những lời bất kính, thần không dám nói ra đây.
LÊ TƯƠNG DỰC: Nó thấy trẫm cần đến mà ngông cuồng sao? Đem nó ra chính pháp.
KIM PHƯỢNG: Tâu Hoàng thượng, nhưng còn Cửu Trùng đài?
LÊ TƯƠNG DỰC (mơ mộng): Cửu Trùng đài?
LÊ AN: Cửu Trùng đài! Tâu Hoàng thượng, y khai trước mặt hạ thần là đành chết chứ không chịu làm.
VUA và KIM PHƯỢNG (kinh ngạc): Không chịu làm?
LÊ AN: Thần đã dỗ dành, dọa nạt, nhưng y vẫn chấp nê, y còn nói...
LÊ TƯƠNG DỰC: Nó nói sao? Cho ngươi cứ thực tâu bày.
LÊ AN: Tâu Hoàng thượng, y nói nếu là đời vua Hồng Đức, y không ngại gì trổ hết tài năng xây một tòa cung điện nguy nga; còn Hoàng thượng là... hôn quân bạo chúa, xin Hoàng thượng tha chết cho hạ thần (người run lên). Vì thế nên y nhất định không giúp Hoàng thượng xây đài.
LÊ TƯƠNG DỰC: Điệu nó ra chính pháp. Gầm trời không thiếu gì người tài hơn nó. Trẫm sẽ gọi hết cả thợ trong nước về xây đài, kẻ nào trái ý chém bêu đầu làm lệnh.
LÊ AN: Tâu Hoàng thượng, nhưng nghìn năm chưa dễ có một người như Vũ Như Tô. Tội thì có to, tài thì nên dụng.
LÊ TƯƠNG DỰC: Ngươi muốn dung nó sao? Đầu ngươi cũng không vững hơn đầu nó (nghiến răng, mặt lộ vẻ tàn ác ghê gớm). Hãy đi bắt chín họ nó về, bất kỳ già trẻ lớn bé, đem ra chợ chém ngang lưng, bêu đầu ngoài chợ. Còn Vũ Như Tô thì giam nó lại, ngày đêm khảo đã cho nó chịu muôn đường thống khổ rồi đem làm tội lăng trì.
LÊ AN: Phụng mệnh.
KIM PHƯỢNG: Nhưng còn Cửu Trùng đài?
LÊ TƯƠNG DỰC (mơ mộng): Cửu Trùng đài! (dịu giọng bảo Lê An) Ngươi ra dẫn thằng Tô vào đây.
Lê An - Phụng mệnh.
Lê An ra, một tên nội giám vào.
(Nguyễn Huy Tưởng, Vũ Như Tô. NXB Kim Đồng 2015)
Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960) là một nhà văn, nhà viết kịch Việt Nam nổi tiếng. Ông là tác giả của những tiểu thuyết lịch sử, vở kịch lớn như: Vũ Như Tô, Đêm hội Long Trì, Bắc Sơn.
Trả lời cho các câu 741471, 741472, 741473, 741474, 741475, 741476 dưới đây:
